آهن :آهن برای بسیاری از فرآیند های حیاتی بدن از جمله رشد و نمو ، عملکرد طبیعی سیستم عصبی - عضلانی و سیستم ایمنی اهمیت دارد . همچنین آهن برای ساخت گلبول های قرمز خون و در نتیجه اکسیژن رسانی به سلول ها ضروری است. سلول های مغزی در همه سنین برای فعالیت های خود از آهن استفاده می کنند ، به‌همین دلیل کودکان دچار کمبود آهن بهره هوشی پایین تری داشته و دچار اختلال در عملکردهای شناختی ، یادگیری مهارت‌های حسی - حرکتی ، تمرکز و حافظه می شوند. بر اساس نتایج بررسی های انجام شده در کشور ما کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در کودکان زیر دو سال شایع است. همانطور که اشاره شد اثرات نامطلوب کم خونی در دوران شیرخواری و کودکی می تواند غیر قابل جبران باشد. کمبود آهن در کودکان علاوه بر کاهش قدرت ادراک و یادگیری ، کاهش رشد طبیعی (قد و وزن) و بی اشتهایی را نیز به دنبال دارد. همچنین در کودکان مبتلا به کم‌خونی فقر آهن میزان ابتلا به بیماری‌های عفونی بیشتر است زیرا سیستم ایمنی آن ها قادر به مبارزه موثر با عوامل بیماری زا نیست . ضعف ، خستگی ، بی‌قراری ، رنگ پریدگی ، کمبود نفس ، کم‌خونی ، افت عملکرد ورزشی ، تحصیلی و کاری از دیگر عوارض کمبود آهن هستند. روی :روی عنصری مهم در بدن ، با گستره وسیعی از نقش های بیولوژیکی است و برای عملکرد تقریبا یکصد آنزیم ضروری می باشد . روی در تمامی ارگان‌ها ، بافت ها ، مایعات و ترشحات بدن وجود دارد و برای ساخت پروتئین و DNA ، تقسیم سلولی و رشد و نمو در دوره های مختلف زندگی ضروری است. روی نقش مهمی در افزایش اشتها ، بهبود رشد ، تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت پوست ، مو و ناخن دارد . متاسفانه شیوع کمبود متوسط تا شدید روی در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران بالاست . ویتامین های گروه B:دسته ای از ویتامین های محلول در آب هستند که سیستم عصبی را تقویت کرده و سلامت پوست ، مو و ناخن ها را ارتقا می دهند. ویتامین‌های گروه B در متابولیسم قندها ، چربی ها ، پروتئین ها و تولید انرژی نقش اساسی دارند . کمبود این گروه از ویتامین ها با بی اشتهایی ، کاهش وزن ، ضعف و بی‌حالی همراه است. از آنجاییکه فولیک اسید (ویتامین B9) و ویتامین B12 برای تشکیل گلبول‌های قرمز ضروری هستند ، کمبود این دو ویتامین باعث ایجاد کم خونی مگالوبلاستیک می شود. ویتامین C :ویتامین C یک ویتامین آنتی اکسیدانی بوده که باعث تقویت سیستم ایمنی می شود. این ویتامین در ساخت کلاژن که پروتئین اصلی پوست ، استخوان ، غضروف و تاندون ها می باشد نیز مشارکت می کند. همچنین ویتامین C جذب آهن و روی را افزایش می دهد . ید :ید جزئی ضروری از هورمون های تیروئیدی است ، این هورمون ها بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از جمله ساخت پروتئین و فعالیت های آنزیمی را تنظیم می کنند ، بعلاوه برای رشد سیستم عصبی و استخوانی در جنین و نوزاد نیز ضروری هستند. کمبود ید در کودکان با ضعف شناختی همراه بوده و کاهش سطح هورمون های تیروئیدی در بدن ضعف و خستگی را به دنبال دارد. منگنز و مس :منگنز با تشکیل بافت های اسکلتی و رشد و نمو ارتباط دارد و کمبود آن باعث کاهش معدنی شدن استخوان ها و اختلال رشد در کودکان می شود. عنصر مس نیز در تشکیل هموگلوبین نقشی ضروری دارد ، بعلاوه برای فعالیت صحیح سیستم های آنزیمی جهت انتقال آهن در خون مشارکت می کند. کمبود مس منجر به کم خونی و اختلالات اسکلتی به ویژه غیر معدنی شدن استخوان ها می شود. |
